Su Analizi Hizmetleri: İçme Suyu, Tarım ve Sanayide Sağlığın Güvencesi

Su, yalnızca yaşamın temel kaynağı olmakla kalmayıp; insani tüketim, tarımsal üretim ve endüstriyel faaliyetler açısından da vazgeçilmez bir bileşendir. Ancak bu hayati kaynağın güvenli ve sağlıklı bir biçimde kullanılabilmesi, kaynağından nihai tüketiciye ulaşıncaya dek çok aşamalı kalite kontrol süreçlerinden geçirilmesini gerektirir. Su kalitesinde meydana gelebilecek bozulmalar, yalnızca bireylerin sağlığını tehdit etmekle kalmaz; aynı zamanda toplum genelinde ciddi halk sağlığı sorunlarına yol açabilir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, yalnızca 2019 yılında suya erişim, sanitasyon ve hijyen (WASH) eksiklikleri nedeniyle yaklaşık 1,4 milyon kişi yaşamını yitirmiştir. Bu istatistik, su güvenliğinin sağlanmasının yalnızca çevresel bir konu değil, aynı zamanda küresel ölçekte öncelikli bir halk sağlığı meselesi olduğunu ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda, suyun fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve radyoaktivite parametreleri bakımından düzenli olarak izlenmesi ve analiz edilmesi, hem yasal bir yükümlülük hem de toplum sağlığının korunmasına yönelik kritik bir önlemdir.

Türkiye'de su analizleri,  "İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik" kapsamında yasal bir çerçeveye oturtulmuştur. Bu yönetmelik, gıda hazırlığı, evsel kullanım ve gıda sanayisi gibi çeşitli alanlarda kullanılan tüm suların kalite standartlarını belirlemekte ve bu doğrultuda analiz yükümlülüklerini tanımlamaktadır. Yönetmelik kapsamında suyun kalite değerlendirmesi, mikrobiyolojik, kimyasal, gösterge ve radyoaktivite parametrelerini kapsayan bütüncül ve sistematik bir izleme programı çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.

Yeditepe Üniversitesi ARGE ve Analiz Merkezi (YÜ-AGAM), su analiz hizmetlerini TS EN ISO/IEC 17025 standardı kapsamında akredite bir laboratuvar olarak, yürürlükteki mevzuata tam uyum içinde gerçekleştirmektedir. Denetim İzleme (EK-1) ve Kontrol İzleme (EK-2) analiz paketlerimiz ile kullanım ve proses suyu numunelerine yönelik tüm kalite kontrol ihtiyaçlarını karşılamakta; böylece hem tüketici sağlığının korunmasına katkıda bulunmakta hem de sektörlerin yasal sorumluluklarını yerine getirmelerine destek sağlamaktayız.

Bu yazıda, su analizlerinin kalite, güvenlik ve yasal mevzuata uyum açısından neden vazgeçilmez bir süreç olduğu ayrıntılı şekilde incelenecek. Ayrıca, Yeditepe Üniversitesi ARGE ve Analiz Merkezi (YÜ-AGAM)’ın bu alandaki uzmanlığı ve sağladığı hizmetlerle su güvenliğine nasıl katkı sunduğu da değerlendirilecektir.

Su Kalitesinin Belirleyici Parametreleri ve Risk Faktörleri

Suyun güvenli bir biçimde tüketilebilmesi için yalnızca temiz ve berrak görünmesi yeterli değildir. Gerçek su kalitesi; içerisinde bulunabilecek mikroorganizmalar, kimyasal maddeler ve diğer göstergeler dikkate alınarak, bilimsel yöntemlerle kapsamlı biçimde değerlendirilmelidir. Bu nedenle, suyun fiziksel görünümünün ötesine geçilerek, düzenli ve sistematik analizlerle izlenmesi büyük önem taşır.

Su analizlerinde temel olarak dört ana parametre grubu değerlendirilmektedir:

• Mikrobiyolojik Parametreler: Suda mevcut olabilecek bakteri, virüs ve diğer mikroorganizmaların varlığı tespit edilir. Özellikle bağırsak kaynaklı bakterilerin bulunması, suyun insan sağlığı açısından doğrudan risk taşıdığını gösterir.
   
• Kimyasal Parametreler: Ağır metaller, pestisit kalıntıları, deterjan türevleri gibi kimyasal bileşiklerin düzeyleri ölçülür. Bu maddeler, uzun süreli maruz kalma durumunda ciddi ve kalıcı sağlık sorunlarına neden olabilir.
   
• Gösterge Parametreleri: Tat, koku, renk ve bulanıklık gibi duyusal özellikler değerlendirilir. Bu göstergeler, suyun genel kalitesi hakkında ilk izlenimi sunarak, potansiyel bir sorunun habercisi olabilir.
   
• Radyoaktivite Parametreleri: Doğal ya da yapay kaynaklı radyoaktif maddelerin su içeriğinde bulunup bulunmadığı analiz edilir. Bu tür maddeler, hem bireysel hem de toplumsal sağlık açısından yüksek risk teşkil edebilir.

Bu parametre gruplarının her biri, yalnızca nihai tüketici sağlığını değil, aynı zamanda gıda üretim ve işleme süreçlerinin güvenliğini de doğrudan etkiler. Örneğin, mikrobiyolojik olarak kirlenmiş bir su kaynağının gıda endüstrisinde kullanılması, halk sağlığını tehdit eden yaygın salgınlara yol açabilir. Benzer şekilde, kimyasal kirleticilere maruz kalmış suyun uzun vadeli kullanımı, toksik etkiler oluşturarak kronik hastalıklara neden olabilir. Dolayısıyla, suyun tüm bu risk faktörleri açısından periyodik olarak izlenmesi ve yürürlükteki yönetmeliklerde tanımlanan limit değerler doğrultusunda değerlendirilmesi hem yasal bir zorunluluk hem de halk sağlığının korunması açısından kritik bir gerekliliktir.

İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğin Önemi ve Kapsamı

Su kaynaklarının güvenliğini sağlamak ve tüketicilere sağlıklı içme/kullanmasuyu temin etmek amacıyla hazırlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, Türkiye’de su kalitesine ilişkin yasal çerçeveyi oluşturan en temel düzenlemelerden biridir. Söz konusu yönetmelik, yalnızca doğrudan içme suyu olarak tüketilen suları değil; aynı zamanda gıda üretim süreçlerinde ve evsel kullanım alanlarında kullanılan tüm su kaynaklarını da kapsamaktadır.

Yönetmelikte, suyun mikrobiyolojik, kimyasal ve fiziksel özellikleri açısından taşıması gereken kriterler ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Belirli parametreler için maksimum izin verilen değerler (limitler) açıkça belirtilmiş; ayrıca su kalitesinin hangi yöntemlerle izleneceği, analizlerin hangi sıklıkla gerçekleştirileceği ve bu süreçlerde izlenecek prosedürler de standartlaştırılmıştır.

• Denetim İzleme (EK-1): Bu izleme türü, suyun insan sağlığı açısından taşıyabileceği temel risklerin belirlenmesine yönelik olarak gerçekleştirilir. Mikrobiyolojik, kimyasal ve gösterge parametrelerinin yanı sıra radyoaktivite ölçümlerini de içerir. Amaç, halk sağlığını tehdit edebilecek potansiyel tehlikelerin zamanında tespit edilmesini sağlamaktır.
• Kontrol İzleme (EK-2): Suyun genel hijyen kalitesini ve kimyasal-fiziksel dengesini izlemek amacıyla daha sık gerçekleştirilen temel analizleri kapsar. Bu izleme türü, suyun kalitesindeki küçük değişimlerin bile hızlıca fark edilmesini mümkün kılarak sistemin genel stabilitesine katkıda bulunur.

Bu sistematik yaklaşım sayesinde, içme ve kullanma suyunun kaynağından musluğa kadar her aşaması düzenli olarak izlenmekte; olası riskler erkenden tespit edilerek önleyici müdahalelerin zamanında ve etkin bir şekilde uygulanması sağlanmaktadır. Yönetmelik ayrıca, yapılan tüm analizlerin uluslararası standartlara uygun yöntemlerle gerçekleştirilmesini ve yalnızca akredite, güvenilir laboratuvarlardan elde edilen sonuçların esas alınmasını zorunlu kılar. Böylece hem halk sağlığı korunur hem de su güvenliği konusunda yüksek bir denetim standardı sağlanmış olur.

Yeditepe Üniversitesi ARGE ve Analiz Merkezi (YÜ-AGAM), İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe tam uyumlu olarak, Denetim İzleme (EK-1) ve Kontrol İzleme (EK-2) kapsamındaki tüm analizleri bilimsel doğruluk ve kalite güvencesiyle sunmaktadır.

Su Analizlerinde Kullanılan Temel Test Paketleri ve İçerikleri

Su analizleri, hem tüketici sağlığını korumak hem de yönetmeliklere uyumu belgelemek amacıyla belirli test paketleri çerçevesinde yürütülmektedir. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik doğrultusunda belirlenen analiz paketleri, suyun güvenilirliğini farklı açılardan değerlendirmek için sistematik olarak yapılandırılmıştır.

Yeditepe Üniversitesi ARGE ve Analiz Merkezi (YÜ-AGAM) tarafından sunulan su analiz hizmetleri, yönetmelikte belirtilen aşağıdaki paketleri kapsamaktadır:

• Denetim İzleme (EK-1) Paketleri:
   
  • EK-1/a Mikrobiyolojik Parametreler:
    Suda bulunan zararlı bakteriler (örneğin koliform bakteriler, E. coli) ve diğer mikroorganizmalar analiz edilir. Bu analizler, suyun doğrudan insan sağlığına tehdit oluşturup oluşturmadığını belirlemek için kritik öneme sahiptir.
     
  • EK-1/b Kimyasal Parametreler:
    Su içerisinde bulunabilecek ağır metaller (kurşun, arsenik gibi), pestisit kalıntıları, organik kirleticiler ve diğer zararlı kimyasal bileşikler değerlendirilir.
     
  • EK-1/c Gösterge Parametreleri:
    Suyun tat, koku, bulanıklık, pH gibi fiziksel ve kimyasal özellikleri incelenir. Bu parametreler suyun genel kalitesini göstermekle birlikte, potansiyel kirlenmelere işaret edebilir.
     
  • EK-1/d Radyoaktivite Parametreleri:
    Suda doğal veya yapay kaynaklı radyoaktif maddelerin bulunup bulunmadığı ölçülür. Uzun vadeli sağlık risklerinin önlenmesi açısından bu testler önemlidir.
     
• Kontrol İzleme (EK-2/a) Paketi:
   
  • Bu paket, suyun genel hijyenik kalitesinin ve değişimlere karşı stabilitesinin izlenmesine odaklanır. Temel kimyasal ve fiziksel parametreler ile mikrobiyolojik kalitenin düzenli olarak kontrol edilmesini sağlar. 

Bu test paketleri sayesinde; suyun içilebilirlik, kullanılabilirlik ve endüstriyel süreçlerde güvenli kullanım açısından taşıdığı tüm riskler kapsamlı biçimde değerlendirilir. Böylece hem günlük tüketim hem de üretim süreçlerinde kullanılan suların, sağlık standartlarına uygunluğu bilimsel güvence altına alınmış olur.

Su Analizi Hizmetleri ve Yeditepe Üniversitesi ARGE ve Analiz Merkezi (YÜ-AGAM)

Gıda üretiminden evsel kullanıma kadar pek çok alanda kullanılan suyun kalitesi, insan sağlığını doğrudan etkileyen kritik bir faktördür. Mikrobiyolojik, kimyasal, fiziksel ve radyoaktivite kaynaklı riskler, yalnızca bireysel sağlık sorunlarına değil; toplum genelinde ciddi halk sağlığı tehditlerine de yol açabilir. Bu nedenle, suyun düzenli olarak bilimsel kriterlere göre analiz edilmesi hem yasal bir zorunluluk hem de toplumsal sorumluluğun temel bir parçasıdır.

Yeditepe Üniversitesi AR-GE ve Analiz Merkezi (YÜ-AGAM) olarak, su analiz hizmetlerimizi T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı mevzuatlarına ve TS EN ISO/IEC 17025 akreditasyon standardına uygun şekilde sunmaktayız. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik kapsamında tanımlanan Denetim İzleme (EK-1) ve Kontrol İzleme (EK-2) analiz paketlerini eksiksiz biçimde uygulayarak, hem tüketici sağlığını hem de üretici firmaların yasal yükümlülüklerini güvence altına alıyoruz.

Deneyimli uzman kadromuz ve güncel laboratuvar altyapımızla, kullanım ve proses suyu numuneleri için güvenilir, hızlı ve mevzuata tam uyumlu analiz çözümleri sunuyoruz. Su kalitesini belgelemek, sağlık risklerini en aza indirmek ve yasal gerekliliklere tam uyum sağlamak için bizimle iletişime geçmeniz yeterlidir.